Bergarako Udala-k Og, 2024-10-10 11:36-n bidalia
Bergarako Udalak udalerriaren egoera sozioekonomikoari buruzko behin betiko txostena argitaratu du. 2024ko uztailean egin zen, eta azken hamar urteetako dinamika demografiko, ekonomiko eta sozialen diagnostiko zehatza eskaintzen du. Azterlan honen helburua da Bergararen azken aldiko bilakaeraren ikuspegi osoa ematea, bai eta etorkizunerako esku hartzeko funtsezko arloak identifikatzea ere.
Biztanleria: beherakada eta zahartzea
Txostenaren aurkikuntzarik esanguratsuenetako bat azken hamarkadan Bergaran biztanleriak izandako murrizketa da. 2023an, udalerriak 14.739 biztanle zituen, hau da, 2013an baino %1,4 gutxiago, eta 209 biztanle galdu ziren.
Azterlanak erakusten du, halaber, biztanleriaren zahartzearen joera argia dagoela, eta fenomeno horrek Bergarari, eskualdeari eta, oro har, Gipuzkoari eragiten diela. 65 urtetik gorakoak biztanleriaren %24,2 dira Bergaran, eta 2013an, berriz, %21,4. Adin handieneko biztanleriaren hazkunde hori 20 urtetik beherako gazteen kopuruaren murrizketarekin lotuta dago, eta horrek erronka handiak planteatzen ditu udalerriaren etorkizunerako, gizarte zerbitzuei, osasunari eta hiri plangintzari dagokienez.
Lan-merkatua: egonkortasuna eta erronkak
Txostenak Bergarako lan merkatua ere aztertzen du, eta nabarmentzen du, erronka demografikoak gorabehera, udalerriak enpleguari dagokionez aldeko adierazleak dituela. Bergarako langabezia tasa % 6,9koa izan zen 2023an, eskualdeko batez bestekoa (%7,5) eta Gipuzkoakoa (%8,1) baino txikiagoa. Joera hori ikusten da bai biztanleria osoan, bai emakumeen kolektiboan, nahiz eta ikusten den genero arrakala dagoela.
Hala ere, kezkagarria da Bergarako langabeen erdiak baino gehiagok (%51,4) bigarren mailako edo beheragoko ikasketak baino ez dituztela, eta horrek erronka bat argi uzten du biztanleria aktiboaren kualifikazioa hobetzeko.
Txostenak nabarmentzen du prestakuntza egokirik ez izateak eragin zuzena duela enplegu aukeretan, batez ere gaitasun tekniko gehiago eskatzen dituzten sektoreetan.
Kontratazioari dagokionez, dokumentuak adierazten du Bergaran 2023an formalizatutako bost kontratutik bat baino zertxobait gehiago mugagabea izan zela, eta horrek esan nahi du hobekuntza nabarmena izan zela aurreko urteekin alderatuta, 2021eko lan erreforma indarrean sartu ondoren. Aldaketa horrek adierazten du udalerrian lan egonkortasun handiagoa dagoela, baina oraindik aldi baterako kontratuak dira nagusi.
Enpresa ehuna: industria eta zerbitzuak ekonomiaren zutabe
Bergarako enpresa ehunari dagokionez, industria sektorea da nagusi oraindik ere, udalerriko Balio Erantsi Gordinaren (BEG) erdia baino gehiago sortzen baitu, enpresen %12,8 soilik sektore horretakoak diren arren. 2023an, jarduera ekonomikoa zuten 974 establezimendu zituen udalerriak, eta horiek 5.968 pertsonari ematen zieten lana.
Txostenak nabarmentzen du Bergaran jarduera ekonomikoa duten negozioen batez besteko tamaina 6,1 enplegukoa dela, eta zifra hori 22,9 enplegura igotzen dela industria sektoreko enpresetan, non udalerriko jarduera ekonomikoaren zati handi bat pilatzen den. Bergarako enpresa nagusiak manufaktura eremuan daude, eta kooperatiben garrantzia nabarmena da, enplegu osoaren %31,5 ematen baitute.
Gainera, azterlanak identifikatzen du Zerbitzuen sektorea –merkataritza, garraioa eta ostalaritza barne– establezimenduen %35,1 dela, biztanleria aktiboaren %60 inguru enplegatuz. Zerbitzuen sektorearen pisua handiagoa da industriarena baino enpleguari dagokionez, baina industria da oraindik ere kapital ekonomiko gehien sorrarazten duen sektorea.
Etxebizitza eta hiri-garapena
Txostenak Bergarako etxebizitza parkearen egoera ere argitzen du, eta aprobetxamendu maila handia nabarmentzen du, datozen urteetan hazkunde moderatua izango dela aurreikusten baita. Hala ere, udalerriaren erronketako bat etxebizitza eskuragarriak eskaintzea da, bereziki gazteak erakartzeko.
Bergaran populazio dentsitatea (1.949 biztanle km² bakoitzeko) Debagoieneko gainerako eskualdean baino handiagoa da, baina Gipuzkoako batez bestekoa baino txikiagoa. Horrek iradokitzen du hiri-garapenak eta lurralde-plangintzak bat etorri behar dutela herritarren beharrekin, batez ere zerbitzuei eta irisgarritasunari dagokienez.
Gizarte-zerbitzuak eta hezkuntza
Gizarte-zerbitzuen eremuan, txostenak dio eguneko zentroetako eta egoitzetako plazen eskaerak gora egin duela, biztanleriaren zahartzearen ildotik. 2023an, Bergarak ‰ 4,6ko estaldura zuen 65 urtetik gorako pertsonentzat egoitza-plazetan, eta ‰ 2,7koa desgaitasunen bat zutenentzat.
Hezkuntzari dagokionez, Bergarako biztanleriaren prestakuntza-mailak hobera egin du azken hamarkadan, goi-mailako ikasketak egin dituzten pertsonen kopuruak gora egin baitu. Hala ere, txostenak gaitasun profesionala hobetzen jarraitzeko beharra identifikatzen du, bereziki gorabidean dauden sektoreetan eta teknologikoetan.
Ondorioak eta etorkizunerako esku-hartze ildoak
Azterlanaren amaieran, datozen urteetarako hainbat esku-hartze ildo proposatzen dira, egoiliarren bizi-kalitatea hobetzeko eta udalerriaren garapen ekonomikoa sustatzeko. Hona hemen gomendio nagusiak:
1. Gazteak atxikitzeko politikak sustatzea, etxebizitza eskuragarriak eskainiz eta gorabidean dauden sektoreetan enplegua sortuz.
2. Biztanleria aktiboaren prestakuntza eta gaikuntza hobetzea, hezkuntza-maila baxua dutenengan arreta berezia jarrita, enplegagarritasuna handitzeko.
3. Dibertsifikazio ekonomikoa sustatzea, zerbitzuen sektorearen hazkundea eta industria-sektorearen berrikuntza sustatuz.
4. Gizarte-zerbitzuak eta hezkuntza-eskaintza indartzea erronka demografikoei aurre egiteko eta adinekoen bizi-kalitatea hobetzeko.
5. Udalerriko eremu guztietan irisgarritasuna eta zerbitzuak hobetzea ahalbidetuko duen hiri-garapen jasangarria sustatzea.
